Tijdens de zwangerschap krijgen vrouwen standaard een aantal echo’s aangeboden. Sommige vrouwen vinden het een prettig idee om meer echo’s te krijgen. Maar leidt dit ook tot betere gezondheidsuitkomsten? Uit een recent onderzoek blijkt dat het aanbieden van meer echo’s tijdens de zwangerschap niet beter is voor de gezondheid van de baby.
Het Childbirth network ging in gesprek met Mariëlle van Roekel. Zij is verloskundige en docent, en onderzoeker bij het Amsterdam UMC. Ze legt uit dat als er een medische reden voor is meer echo’s wél beter zijn. Ook kunnen meer echo’s helpen bij het hechtingsproces van de ouders aan een kind.
Hoeveel echo’s zijn standaard tijdens de zwangerschap?
Zwangere vrouwen krijgen op dit moment standaard drie echo’s aangeboden waar ze gebruik van kunnen maken. De termijnecho, de 20-wekenecho en sinds september 2021 kan iedere zwangere ook een echo krijgen bij 13 weken. Mariëlle: “De termijnecho vindt plaats tussen de 10 en 12 weken. Bij deze echo zien we hoe lang je zwanger bent en wat je uitgerekende datum is. Tijdens de 20-wekenecho wordt de baby nagekeken op mogelijke afwijkingen. De echoscopist kijkt uitgebreid naar de ontwikkeling van de organen. Ook is te zien of de baby goed groeit en of er voldoende vruchtwater is. De 13 wekenecho is net als de 20 wekenecho een medisch onderzoek. Sommige lichamelijke afwijkingen zijn namelijk al rond 13 weken zwangerschap te zien.”
Zijn meer echo’s niet beter omdat het kindje dan goed in de gaten gehouden wordt?
Mariëlle: “Een reden waarom vrouwen niet bij élke controle een echo krijgen, is omdat niet is aangetoond dat meer echo’s leiden tot betere gezondheidsuitkomsten bij de baby. In de IRIS-studie is onderzoek gedaan naar het standaard aanbieden van groeiecho’s in de laatste drie maanden van de zwangerschap. “
Mariëlle: “Kennelijk sporen we met uitwendig onderzoek van de verloskundige, met eventueel een extra echo bij een medische reden, net zo goed op welke kinderen het risico lopen op ernstige uitkomsten. Het is dus voldoende om deze groeiecho’s alleen aan te bieden als de verloskundige of gynaecoloog hiervoor een medische reden ziet.”
Internationaal onderzoek ondersteunt overigens deze bevindingen. Ook in andere hoge inkomens landen leiden meer echo’s niet tot betere gezondheidsuitkomsten. Het blijft lastig om baby’s met een groeivertraging te onderscheiden van gezonde baby’s.
Wanneer zijn meer echo’s wel beter?
Mariëlle: “Als er een medische reden voor is, zijn meer echo’s wél beter. We kunnen de groei bijvoorbeeld aanvullend volgen met een echo. Ook kunnen we zien of er voldoende toevoer van zuurstof en voedingsstoffen via de navelstreng is.”
“Soms kunnen meer echo’s ook helpen bij het hechtingsproces van de ouders aan een kind. Of vinden rokende ouders het makkelijker om te stoppen met roken door de baby te zien” vult Mariëlle aan.
Kunnen vrouwen een extra echo krijgen als ze ongerust zijn?
Mariëlle geeft als tip om altijd contact op te nemen met je zorgverlener als je je zorgen maakt. “Het is belangrijk om te bespreken waar de onrust vandaan komt. Samen met je zorgverlener overleg je of een extra echo, of ander onderzoek, toegevoegde waarde heeft.”
Mariëlle legt uit dat veel aanstaande ouders een extra echo waardevol vinden. “Het is bijzonder om naar de baby in de baarmoeder kijken! Bij veel echocentra kun je in dat geval een afspraak maken voor een ‘pret-echo’.”
Welke wetenschappelijke onderzoeken naar echo’s zijn er op dit moment?
De IMITAS studie onderzoekt de voor- en nadelen van de 13 wekenecho. Alle zwangere vrouwen krijgen deze echo momenteel aangeboden. Je kunt alleen kiezen voor de 13 wekenecho als je meedoet aan de wetenschappelijke studie.
Wellicht komt in de toekomst de 13 wekenecho standaard in het pakket van echo’s die je krijgt aangeboden tijdens de zwangerschap.
Maak je je als zwangere ongerust? Neem dan altijd contact op met je verloskundige of gynaecoloog. Soms kan een extra echo of ander onderzoek waardevol zijn.
De Verloskundige
RIVM: Vanaf 1 september kunnen zwangeren kiezen voor de 13 wekenecho
Engelstalig artikel over de hoofdresultaten van de IRIS studie: Effectiveness of routine third trimester ultrasonography to reduce adverse perinatal outcomes in low risk pregnancy (the IRIS study): nationwide, pragmatic, multicentre, stepped wedge cluster randomised trial
