Een zwangerschap duurt gemiddeld 37 tot 42 weken (1). Dit noemen we de à terme periode. Binnen deze periode komt de bevalling vaak spontaan op gang. Er kunnen ook redenen zijn om in overleg over te gaan tot inleiden van de bevalling. Bij een inleiding start de bevalling niet spontaan, maar wordt door een interventie op gang gebracht. Een inleiding vindt plaats in het ziekenhuis met de klinisch verloskundige onder verantwoordelijkheid van de gynaecoloog. Uit de landelijke registratiecijfers van de geboortezorg (verzameld door de organisatie Perined) blijkt een toename van inleidingen van 22.8% in 2018 naar 26,5% in 2020.
Waarom zou je een bevalling inleiden?
Er kunnen verschillende redenen zijn om de bevalling in te leiden. Dit wordt vaak medisch geadviseerd als de verwachting is dat dit beter is voor jouw gezondheid of die van jullie kindje. Het kindje moet nog fit genoeg zijn om een vaginale bevalling te doorstaan. Mogelijke redenen voor het inleiden van de bevalling zijn bijvoorbeeld groeivertraging van de baby, langdurig gebroken vliezen zonder weeën, over tijd zijn of een zwangerschapsvergiftiging. Zo’n besluit vindt in overleg plaats en het is belangrijk dat je snapt wat de voor- en nadelen zijn en welke risico’s eraan verbonden zijn. Een inleiding zonder medische indicatie vóór een zwangerschap van 41 weken wordt door de Wereldgezondheidsorganisatie afgeraden (2).
Zijn er andere mogelijkheden om de bevalling op gang te brengen?
‘Strippen’ vergroot de kans dat je gaat bevallen. De verloskundige kan middels een inwendig onderzoek bekijken of de baarmoedermond al soepel is en of er ontsluiting is. Als dit het geval is dan kan er gestript worden. De verloskundige woelt dan met de vingers de vliezen los van de baarmoedermond. Het is de bedoeling dat er door het losmaken van de vliezen prostaglandines (hormonen) vrijkomen, die de bevalling op gang brengen. Het strippen kan wat onprettig aanvoelen. Door het strippen zal de rijping van de baarmoedermond versnellen. (3) Na het strippen kun je een beetje vaginaal bloedverlies hebben, last krijgen van harde buiken of buikkrampen. Bij 1 op de 6 vrouwen begint de bevalling na het losmaken van de vliezen (4).
Wanneer is een inleiding mogelijk?
De baarmoedermond is normaal gesproken gesloten, lang en voelt stug aan. Een inleiding kan pas starten als de baarmoeder gunstig aanvoelt en rijp genoeg is. De klinisch verloskundige beoordeelt de rijpheid van de baarmoedermond door een inwendig onderzoek en wordt vaak uitgedrukt in de Bishop-score. Voordat een inwendig onderzoek wordt uitgevoerd, wordt eerst uitleg gegeven en om toestemming gevraagd. Om de Bishop-score te bepalen, wordt er naar vijf factoren gekeken en ieder van deze factoren krijgt een score van 0 t/m 3; de ontsluiting, de lengte van de baarmoedermond, de mate van verweking, de positie van de baarmoedermond en de mate van indaling van het kindje. Indien de Bishop-score < 5 is, voelt het ongunstig voor een succesvolle inleiding en bij een score van > 9 voelt het gunstig aan (5).
Op het moment dat de baarmoedermond niet gunstig en rijp aanvoelt, kan de klinisch verloskundige of de gynaecoloog op verschillende manieren proberen de baarmoedermond te laten rijpen. Dit rijp maken wordt ook wel primen genoemd. Er zijn verschillende technieken die hiervoor kunnen worden toegepast. Zo bestaat er een hormoongel die vaginaal ingebracht kan worden, hormonen kunnen afgegeven worden door middel van een ‘veter’ en er kunnen hormonen in tabletvorm worden toegediend. Ook kan de baarmoedermond mechanisch geprikkeld worden door middel van het inbrengen van een ballonnetje (Foley-ballonkatheter) (5). Zo’n ballonkatheter wordt ingebracht tijdens een vaginaal onderzoek met hulp van een spreider (speculum). Vervolgens wordt het de katheter in de baarmoedermond ingebracht en opgevuld met water. De gevulde ballon geeft van binnenuit druk op de baarmoedermond waardoor deze ervoor zorgt dat de baarmoedermond langzaam opent. Daarnaast worden er in de volksmond nog allerlei suggesties gedaan, zoals het eten van de kern van de ananas, kruidig eten, klysma (endeldarm leegmaken) seks of tepelstimulatie maar er is geen bewijs voor dat dit werkt (6).
Wat kan ik verwachten bij een inleiding?
Door de verschillende methoden van primen, is het mogelijk dat je weeën krijgt en de bevalling begint. Vaak is er bij een inleiding echter meer nodig om de bevalling daadwerkelijk te laten starten. Voor sommige moeders is de inleiding heel effectief, voor anderen kan er lange tijd heel weinig gebeuren. Het is dus goed te beseffen dat er geen garanties zijn af te geven. Zodra er is vastgesteld dat de baarmoedermond rijp genoeg is om verder te gaan met de inleiding, kan hiermee worden gestart. Een eerste stap is vaak dat de klinisch verloskundige de vliezen breekt en indien nodig gestart wordt met het toedienen van medicijnen (oxytocine) om de weeën op te wekken. Het gehalte oxytocine dat wordt toegediend zal geleidelijk worden opgehoogd. Er wordt hierbij goed in de gaten gehouden hoe de weeën zich ontwikkelen en hoe de bevalling vordert. Er zal zoveel mogelijk naar worden gestreefd een spontane bevalling na te bootsen. De conditie van jullie kindje zal tijdens de inleiding in de gaten gehouden worden door middel van een CTG (cardiotocogram). Dit gebeurt uitwendig via de buik en in sommige ziekenhuizen bestaan deze CTG-apparaten ook draadloos, waardoor je je vrij kan bewegen. Op het moment dat de hartslag uitwendig niet goed te registreren is, zal er met jullie worden overlegd of er een schedelelektrode geplaatst mag worden. De schedelelektrode is een dun metalen draadje dat in de hoofdhuid (of billen in het geval van een stuitligging) van de baby wordt bevestigd. Op deze manier is een directe registratie van de hartslag van de baby mogelijk.
Wat zijn de mogelijke nadelen of complicaties bij een inleiding?
Als je besluit om je bevalling in te leiden, zal je nooit weten hoe het geweest zou zijn als je het niet had gedaan. Over het algemeen verlopen de meeste inleidingen gelukkig zonder complicaties. Het opwekken van de bevalling is in principe niet pijnlijker dan een normale bevalling, wel kan een inwendig onderzoek of het strippen onprettig of soms pijnlijk aanvoelen. Ook kan de ingeleide bevalling soms langer duren dan een spontane bevalling en is het mogelijk spannender omdat het gepland is (7). Daarnaast voelt het soms alsof je minder bewegingsvrijheid hebt door de verschillende draden en snoeren, waardoor het moeilijker is om een comfortabele houding te vinden. Er wordt iets vaker een verzoek om medicamenteuze pijnstilling gedaan bij een bevalling die wordt ingeleid. Inleiden heeft ook zeker een aantal nadelen. Zo wijst onderzoek naar een relatie tussen inleiden en overmatig bloedverlies na de bevalling, een negatieve baringservaring van de moeder, een minder goede hersenontwikkeling van het kind en meer infecties bij het kind op latere leeftijd. (8)
Bekijk voor meer informatie de volgende video’s:
https://deverloskundige.nl/over-de-verloskundige/subtekstpagina/293/films-inleiden/
https://www.degynaecoloog.nl/informatiefilms/bevalling/
1) https://www.degynaecoloog.nl/onderwerpen/voorbij-uitgerekende-datum-en-nog-bevallen/
3) https://deverloskundige.nl/bevalling/subtekstpagina/82/strippen/
4) https://www.degynaecoloog.nl/onderwerpen/thuisarts-nl25662/
5) https://www.nvog.nl/wp-content/uploads/2017/12/Inductie-van-de-baring-1.0-20-09-2006.pdf
6) https://www.childbirthnetwork.nl/bestaat-er-een-wondermiddel-om-de-bevalling-op-te-wekken/
8) https://www.amsterdamumc.org/nl/vandaag/inleiden-bevalling-moet-beter-afgewogen.htm
