Door: Geary, verloskundige , gepubliceerd op: 31/03/2023

Wereldwijd is het advies om dagelijks foliumzuur te slikken vanaf het moment dat je zwanger wilt worden. Waarom wordt dit advies gegeven en heeft het ook nadelen voor de moeder of baby? In dit artikel lees je wat bekend is uit de wetenschap over foliumzuur, maar ook wat nog niet duidelijk is.

Wat is foliumzuur?

Foliumzuur is de synthetische vorm van vitamine B11, of folaat, die we normaal binnenkrijgen via ons eten. Vitamine B11 zit vooral in groene groenten, volkoren producten, brood, zuivel en vlees. In de zwangerschap heb je meer foliumzuur nodig dan je via voeding binnenkrijgt. Foliumzuur is nodig voor de groei en goede werking van het lichaam en de aanmaak van witte en rode bloedcellen. In de zwangerschap zorgt het ook voor een goede celdeling en groei van de baby. Vooral voor de aanleg van het zenuwstelsel is het belangrijk.

Waarom is het advies om extra foliumzuur te slikken?

Er is een onderzoek uitgevoerd naar foliumzuur waarbij de onderzoekers vijf experimentele onderzoeken met elkaar hebben vergeleken en hieruit conclusies hebben getrokken. Dit maakt de kwaliteit van het onderzoek hoog. Hieruit blijkt dat het slikken van foliumzuur de kans op neurale buisdefecten kleiner maakt. Neurale buisdefecten zijn ernstige aangeboren afwijkingen waarbij de schedel of rug niet goed zijn dichtgegroeid. Hierdoor ontwikkelen de hersenen en de zenuwen in het ruggenmerg niet goed wat zorgt voor lichamelijke en verstandelijke beperkingen. Er is ook onderzoek gedaan of foliumzuur de kans op een hazenlip, een open gehemelte of hartafwijkingen kleiner maakt, maar dit is niet aangetoond. Uit deze onderzoeken blijkt dat het slikken van foliumzuur geen negatieve effecten heeft op de moeder of baby en de kans op een miskraam verandert niet.

Wanneer moet ik extra foliumzuur slikken?

Het zenuwstelsel ontwikkelt zich al direct na de bevruchting. Vaak kom je 2-3 weken na de bevruchting erachter dat je zwanger bent. Daarom is het advies om 4 weken voordat je zwanger wordt te starten met het slikken van foliumzuur. Zo heb je al genoeg foliumzuur in je lichaam op het moment dat je zwanger raakt. In de onderzoeken die gedaan zijn slikten de vrouwen ook al foliumzuur voordat ze zwanger werden. Je weet natuurlijk nooit wanneer de bevruchting precies gaat plaatsvinden. Daarom is het praktisch het handigst om te starten met foliumzuur op het moment dat je stopt met anticonceptie of probeert zwanger te worden.

Hoeveel foliumzuur moet ik slikken?

Het advies van de Gezondheidsraad is om dagelijks 400 microgram (µg) foliumzuur uit voeding te halen en dit aan te vullen met 400 µg uit een supplement. Soms wordt 400 µg geschreven als 0,4 milligram (mg), dit is dezelfde hoeveelheid. De onderzoeken laten zien dat het effect van foliumzuur niet groter wordt wanneer je meer dan 360 µg per dag slikt. Ook is het effect niet anders als je alleen foliumzuur slikt of in combinatie met multivitaminen. In het onderzoek is geen onderscheid gemaakt tussen verschillende merken voor supplementen.

Is er een relatie tussen foliumzuur en een te korte tongriem?

Er is tot nu toe weinig onderzoek gedaan naar het effect van foliumzuur op een te korte tongriem. Wel is er de afgelopen jaren een stijging te zien in het aantal korte tongriemen en het klieven hiervan bij baby’s. Een korte tongriem houdt in dat de aanhechting van de tong aan de onderkant van de mond strak is en daardoor bijvoorbeeld zuigen en drinken moeizamer gaat en op latere leeftijd problemen met de spraak kunnen ontstaan. De behandeling hiervoor is het doorknippen of laseren van de tongriem, ook wel klieven genoemd. Eén onderzoek met een matige kwaliteit, uitgevoerd in Canada vergeleek 225 kindjes met elkaar. Hierbij kwamen ze erachter dat van de kindjes met een korte tongriem de moeder tijdens de zwangerschap vaker op regelmatige basis foliumzuur slikte in vergelijking met moeders waarbij de kindjes geen korte tongriem hadden (54,1% versus 25,7%). Hieruit kun je een voorzichtige conclusie trekken dat het slikken van foliumzuur een verhoogde kans kan geven op een korte tongriem. Er is wel meer onderzoek nodig om dit met zekerheid te kunnen zeggen.

Tot wanneer kan ik het beste foliumzuur slikken?

Het advies is om in ieder geval tot 10 weken zwangerschap dagelijks foliumzuur te slikken om neurale buisdefecten bij de baby te voorkomen. Rond 10 weken zijn de meeste organen en lichaamsdelen aangelegd en het ruggetje gesloten. Er is één onderzoek gedaan naar het doorslikken van foliumzuur in het tweede en derde trimester. Hieruit blijkt dat het doorslikken van foliumzuur een positief effect kan hebben op de hersenontwikkeling. Daarnaast laat onderzoek onder niet-zwangere vrouwen zien dat foliumzuur een positief effect op de aanmaak van rode bloedcellen en je hierdoor mogelijk een lagere kans hebt op het krijgen van bloedarmoede. Om deze redenen kun je ervoor kiezen om foliumzuur te slikken gedurende je hele zwangerschap. Je kunt er ook voor kiezen om te stoppen bij 10 weken met de informatie wat je hierboven hebt kunnen lezen. Deze keuze is aan jezelf.

Bronnen: