Je bent zwanger en wil naar het buitenland voor werk, een familiebezoek of een laatste vakantie voordat de baby komt, de zogenaamde ‘babymoon’. Is het veilig voor zwangere vrouwen om te reizen? Naar welke landen kun je toe? Waar moet je op letten? In dit artikel bespreken we deze vragen, zodat je goed voorbereid op reis kunt gaan.
Mag ik nog vliegen?
Vrouwen die zwanger zijn kunnen meestal veilig vliegen. Veel vliegtuigmaatschappijen laten zwangeren vliegen tot 36 weken (bij een tweelingzwangerschap tot 32 weken). Daarna is vliegen vaak niet meer toegestaan vanwege het risico op een te vroege bevalling. Let op: bepaalde vliegtuigmaatschappijen hanteren strengere regels, dus kijk dit goed na van tevoren. Vooral als je moet overstappen en wisselt van maatschappij. Hoewel je van de meeste luchtvaartmaatschappijen 48 uur na je bevalling weer mag vliegen, is dit vanwege gezondheidsreden af te raden. Postpartum is het risico op trombose namelijk nog hoger (tot ongeveer zes weken). Om deze reden wordt aangeraden minimaal 7 dagen te wachten.
Natuurlijk hangt dit ook samen met de duur van je vlucht. Het risico op uitdroging door droge lucht en trombose is hoger bij lange vluchten (van meer dan 4 uur). Hier enkele tips om klachten te voorkomen:
- Drink voldoende water
- Loop elk half uur een stukje
- Kies voor een zitplaats aan het gangpad voor meer beenruimte
- Neem een bewijs van je zwangerschap mee met daarop de uitgerekende datum
- Vraag bij de vliegtuigmaatschappij welke regels er zijn voordat je de tickets boekt
Heb je ooit trombose gehad of erge bloedarmoede? Bespreek dan je reisplannen eerst met je verloskundige of arts.
Kan ik lang in de auto rijden?
Zwangere vrouwen kunnen mee op autovakantie, maar ook dan is er een hoger risico op trombose. Daarnaast vindt niet iedere zwangere vrouw het nog comfortabel om langere tijd achtereen in de auto te zitten. Enkele tips:
- Stop regelmatig om even te bewegen, bijvoorbeeld elke 2 uur
- Draag je autogordel (de horizontale riem) onder je buik
Zijn er landen waar ik beter niet naartoe kan gaan?
Als zwangere wordt het afgeraden om naar gebieden te gaan waar malaria-, het zika virus of gele koorts voorkomt. Deze ziekten worden overgedragen door muggen. Zwangere vrouwen en de baby kunnen hier ernstig ziek van worden of zelfs aangeboren afwijkingen van krijgen. Medicijnen ter bescherming, zoals tegen malaria, zijn niet altijd mogelijk tijdens de zwangerschap.
Mag ik inentingen voor verre reizen tijdens de zwangerschap?
De meeste inentingen kunnen tijdens de zwangerschap veilig gegeven worden.
Inentingen die niet worden gegeven zijn:
- Inenting tegen bof, mazelen en rode hond (BMR)
- Inenting tegen gele koorts (alleen bij hoge uitzondering)
Maak een afspraak bij de GGD reizigersvaccinatie poli of met je huisarts voor advies op maat. Soms is het verstandiger je reisbestemming te veranderen.
Welke activiteiten mag ik niet meer doen?
- Verblijven in hoge gebieden. Het wordt afgeraden om boven de 3000 meter te verblijven vanwege de kans op zuurstoftekort. Bij een verblijf boven de 2500 meter heb je een verhoogde kans op hoogteziekte. Medicatie hiervoor mag je niet gebruiken tijdens de zwangerschap.
- Duiken. Het wordt afgeraden om te duiken vanwege risico’s voor het kind. Zwemmen en snorkelen zijn wel veilig.
- Skiën. Vanaf de tweede helft van de zwangerschap (voorbij de 20 weken) wordt skiën afgeraden. Er bestaat een groter risico om te vallen op je buik doordat je gewrichten soepeler worden en je buik naar voren staat.
Waar moet ik extra op letten?
- Muggen. Neem in de zwangerschap muggen-werende maatregelen. Muggen kunnen besmet zijn met infectieziekten, zoals dengue (knokkelkoorts) en chikungunya. Deze muggen steken vooral overdag. De ziekten lijken op een griep, met eventueel huiduitslag. In zeldzame gevallen verloopt dengue ernstig.
- Koorts. Tijdens de zwangerschap ben je gevoeliger voor ziektes. Ga in de (sub)tropen altijd naar een arts als je koorts (>38.5°C) hebt.
- Diarree. In de zwangerschap ben je gevoelig voor uitdroging, wat kan komen door diarree. Veel medicatie tegen diarree (stopmiddelen) mag je gebruiken in de zwangerschap. Tips: Drink twee tot drie liter vocht per dag, gebruik eventueel Oral Rehydration Solution (ORS). Neemt contact op met een arts als je koorts krijgt (>38,5°C), de diarree zich mengt met bloed of slijm, of als het langer dan 24 uur duurt.
- Vaginale schimmelinfectie. De kans op een vaginale schimmelinfectie is hoger in warme landen en ook de zwangerschap zorgt ervoor dat je een grote kans hebt op het ontwikkelen van een vaginale schimmelinfectie. In overleg met de huisarts kun je een antischimmel crème meenemen.
- Warmte. Bij een warm en vochtig klimaat kan je als zwangere minder goed je warmte kwijt, vooral tijdens de eerste dagen. Je hebt dan meer kans op flauwvallen.
Tips: Blijf het liefst in koele ruimtes en onder een parasol. Vermijd warm weer en vermoeiende activiteiten.
- Zon. Je hebt kans op het krijgen van een zogenoemd zwangerschapsmasker. Dit zijn pigmentvlekken in je gezicht. Bescherm je gezicht en de rest van je lichaam met een zonnebrandcrème (het liefst factor 50), en vermijd zoveel mogelijk de directe zon.
- Hygiëne. Je kunt een infectieziekte krijgen via vervuilde voeding, drinkwater of vruchtensappen. Vermijd rauwe producten zoals vleeswaar, ongepasteuriseerde melk en rauwmelkse kaas. Let ook op met voeding waar mogelijk insecten op hebben gezeten en vermijd contact met de ontlasting van katten. Lees ook ons artikel: Waarom als zwangere groente en fruit goed wassen, niet zelf de kattenbak verschonen, en geen (half) rauw vlees eten? En Waarom is handen wassen tijdens je zwangerschap zo belangrijk?
- Ziekenhuizen. De kwaliteit van ziekenhuizen in de (sub)tropen is vaak minder dan in Nederland. Wees je bewust van het risico dat je loopt tijdens de reis en op de reisbestemming.
Tips voordat je vertrekt
- Verzekering. Bekijk voordat je op reis gaat hoe je verzekerd bent voor zorg in het buitenland. Sluit ook een annuleringsverzekering af. Mocht je onverhoopt niet op vakantie kunnen vanwege gezondheidsredenen tijdens je zwangerschap, is dit voor annuleringsverzekeringen een geldende reden om (een deel van) het geld terug te betalen.
- Zoek van te voren uit of er een goed (privé) ziekenhuis in de buurt is van je verblijf.
- Neem altijd je zwangerschapskaart mee waar je laatste gezondheidscontroles op staan.
Meer informatie over reizen tijdens je zwangerschap
- GGD reisvaccinaties. Zwangerschap en reizen.
- Huisarts en Wetenschap. Reizen in de zwangerschap.
- World Health Organization. International travel and health.
- Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering (LCR). Zwanger en reizen.
- De verloskundige. Thema vakanties.
- Landelijk Coördinatiecentrum Reizigersadvisering. Richtlijn Zwangeren, G70, februari 2017.
- https://www.thuisarts.nl/zwanger/ik-ben-zwanger-belangrijke-adviezen
- https://www.uzleuven.be/nl/gynaecologie-en-verloskunde/verloskunde/zwangerschap/gezond-zwanger-zijn/reizen-tijdens-de-zwangerschap
- https://www.ggdreisvaccinaties.nl/aandachtspunten/zwangerschap-en-reizen
- https://www.henw.org/artikelen/reizen-de-zwangerschap
- https://www.who.int/publications/i/item/9789241580472
- https://www.lcr.nl/Reizigersfolders%20%20%3E%20zwanger%20en%20reizen
- https://deverloskundige.nl/zwangerschap/subtekstpagina/36/vakanties/#:~:text=Als%20je%20naar%20een%20ver,bezwaar%20voor%20moeder%20en%20kind.
- https://www.uza.be/behandeling/zwanger-en-op-reis
- https://www.anwb.nl/verzekeringen/annuleringsverzekering/annuleringsredenen
- Regioproject Zwangeren op reis | RIVM