In Nederland kennen we binnen de geboortezorg een vorm van zorg die we ‘midwifery-led care’ noemen. Als zwangere (en partner) neem je in het begin van de zwangerschap contact op met een verloskundige. Deze verloskundige checkt of er vroegtijdige complicaties kunnen worden gevonden en maakt een verdeling van zwangeren in groepen met een laag en hoog risico op complicaties. Wanneer je wordt ingedeeld in de groep ‘laag risico’, blijf je gedurende de zwangerschap, bevalling en kraamtijd onder controle van de verloskundige. In het geval van een ‘hoog risico’ zwangerschap word je doorverwezen naar het ziekenhuis. Daarnaast is er tegenwoordig ook steeds vaker sprake van ‘medium risk’ situaties waarbij er afspraken worden gemaakt tussen de verschillende hulpverleners (1).
Zelf heb je een belangrijke rol in de geboortezorg. Je neemt beslissingen over de zorg, verzamelt informatie en kiest je verloskundige (2). In dunbevolkte gebieden heb je als zwangere vaak één praktijk, terwijl er in de grotere steden meer te kiezen valt. Maar hoe maak je nu een keuze voor een verloskundigenpraktijk die bij jou past? Lees verder welke vragen je jezelf kunt stellen.
1. Kies ik voor een grote of een kleine groepspraktijk?
Verloskundigenpraktijken zijn qua omvang vaak erg verschillend. Zo bestaan er case-load verloskundigen die volledig zelfstandig werken, praktijken waar met tien verschillende verloskundigen wordt gewerkt en alles daar tussenin. Wanneer je kiest voor een case-load verloskundige, kies je voor persoonlijke zorg. Je kent de verloskundige goed doordat zij degene is wie je tijdens controles altijd ziet. Je verloskundige is 24/7 beschikbaar en neemt vaak meer tijd voor je. Recent onderzoek laat zien dat vrouwen wie kiezen voor deze vorm van kleinschalige zorg, minder vaak naar de gynaecoloog worden verwezen, vaker een spontane vaginale bevalling hebben en bovendien vaker thuis bevallen (3). Er bestaat echter altijd de mogelijkheid dat er toch een andere verloskundige bij jouw bevalling aanwezig is. Bijvoorbeeld als jouw eigen verloskundige ziek is of vanwege andere onvoorziene omstandigheden niet aanwezig kan zijn. In een grote groepspraktijk zie je daarentegen vaak verschillende zorgverleners. Dit kan onpersoonlijk aanvoelen maar hoeft zeker niet zo te zijn. Meerdere visies en de expertise van verschillende zorgverleners is voor sommige zwangeren juist een reden om te kiezen voor een grotere praktijk.
2. Ben ik bereid een extra eigen bijdrage te betalen?
Verloskundige zorg behoort tot het basispakket van de zorgverzekering en wordt dus vergoed. Of je (een deel van) de eigen bijdrage moet betalen, hangt af van de plek waar je bevalt én of je daarvoor een medische indicatie hebt. Als je ervoor kiest om in het ziekenhuis te bevallen, zonder medische indicatie, noemen we dit poliklinisch. Bij een poliklinische bevalling is het afhankelijk van jouw verzekering of je hiervoor de eigen bijdrage betaald. Je betaalt sowieso geen eigen bijdrage indien je thuis bevalt of in het ziekenhuis bevalt met een medische indicatie (4). Sommige case-load verloskundigen vragen een extra eigen bijdrage voor de door hen geleverde zorg. Zij nemen vaak meer tijd voor de cliënten maar krijgen hier dan vanuit de verzekeraars niet meer geld voor.
3. Wil ik 1-op-1 zorg of past groepszorg beter bij mij?
Bij 1-op-1 zorg zie je de verloskundige in een persoonlijk consult wat vaak niet langer duurt dan 10-15 minuten per keer. Centering pregnancy is een vorm van zorg in groepsverband. Bij deze bijeenkomsten is de individuele check-up hooguit 5 minuten per zwangere. Daarna ga je samen met andere zwangeren nog 1-1,5 uur in gesprek over verschillende onderwerpen die spelen tijdens de zwangerschap, bevalling en erna. Uit onderzoek komen verschillende voordelen van centering pregnancy naar voren. Zo treden er bijvoorbeeld minder complicaties op het gebied van bloeddruk op en starten vrouwen vaker met het geven van borstvoeding. Iets minder dan de helft van alle praktijken in Nederland zijn op dit moment getraind om deze vorm van zorg aan te bieden (5). Mocht deze vorm van zorg je aanspreken, dan zul je goed moeten kijken welke praktijken in de omgeving dit aanbieden.
4. Vind ik het belangrijk dat de praktijk alle medische handelingen zelf uitvoert op eigen locatie?
Sommige praktijken doen meer of juist minder consulten. Ook de duur van een consult kan per praktijk sterk verschillen. Daarnaast zijn er praktijken waarbinnen je alle echo’s en het bloedprikken kunt laten uitvoeren, terwijl anderen dit weer laten doen door derden. Welke zorg je dus precies kunt verwachten binnen de praktijk, is afhankelijk van het beleid dat de betreffende praktijk voert.
De Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen (KNOV) kent een basisconsultschema voor de ongecompliceerde zwangerschap (6). Dit is bedoeld als hulpmiddel bij het maken van een zorgpad maar uiteindelijk vult iedere praktijk de zorg op een eigen manier in.
In de eerste instantie ben je wellicht geneigd te kiezen voor de verloskundigenpraktijk om de hoek, omdat deze zo lekker dichtbij is. Ervaring leert echter dat er meer aspecten zijn waar je als zwangere naar kunt kijken om te bepalen welke praktijk het beste bij jou past. Wees nieuwsgierig, stel vragen en kies voor een praktijk waar jij je door wilt laten begeleiden tijdens deze bijzondere tijd.
- Prins, M., Roosmalen van, J., Smit, Y., Scherjon, S., Dillen van, J. (2019). Praktische Verloskunde. (14e druk). Houten: Bohn Stafleu Van Loghum
- https://deverloskundige.nl/over-de-verloskundige/subtekstpagina/261/geboortezorg-in-nederland/
- https://www.knov.nl/actueel/nieuws/nieuwsbericht/spontaan-bevallen-lukt-vaker-bij-een-op-een-zorg-door-kleinschalig-werkende-verlo
- https://deverloskundige.nl/over-de-verloskundige/subtekstpagina/235/kosten-verloskundige-zorg/
- https://www.childbirthnetwork.nl/publicaties/is-prenatale-groepszorg-het-zorgmodel-van-de-toekomst/
- https://www.knov.nl/zoeken/document?documentRegistrationId=21528577
