Sinds april 2017 voeren verloskundig zorgverleners een gesprek met die zwangeren die dit wensen over screenen op down-, edwards- en patausyndroom met de NIPT (Niet Invasieve Prenatale Test). De afdeling Verloskundige wetenschap onderzocht de kwaliteit van deze gesprekken vanuit het perspectief van de zwangere. De onderzoekers zagen dat de kwaliteit van de gesprekken sinds 2011 is verbeterd. Met name met betrekking tot het uitwisselen van informatie, waar de zwangeren en hun partners behoefte aan hebben.
Aanvullende eisen sinds 2017
De onderzoekers vergeleken de kwaliteit van de gesprekken tussen het jaar 2011 en het jaar 2019. In 2017 zijn er namelijk aanvullende eisen gesteld aan dit ‘counselingsgesprek’, zoals we dat in de geboortezorg noemen. Counseling is een gespreksvorm waarbij de counselor de zwangere (en haar partner) begeleidt bij het maken van de keuze om wel of niet te kiezen voor prenatale screening op aangeboren afwijkingen en aandoeningen. Deze aanvullende eisen houden in dat voor het gesprek een aparte afspraak gemaakt moet worden en dat deze afspraak met de counselor minimaal 30 minuten moet duren. De counselor is de verloskundige of de gynaecoloog die samen met de zwangere het gesprek voert. Alle counselors volgen 1 keer per 2 jaar bijscholing.
Zwangeren en hun partners vulden twee vragenlijsten in
In 2019 vulden 353 zwangeren en 296 partners van 65 counselors voorafgaand aan het counselingsgesprek een vragenlijst in. Zij gaven op een schaal van 1 tot en met 4 aan hoe belangrijk zij items vonden op het gebied van;
1: de relatie tussen de zwangere en de counselor,
2: de besproken informatie en,
3: de hulp bij het nemen van het besluit.
Na afloop van het gesprek vulden ze de tweede vragenlijst in. Hierin werd gevraagd in hoeverre aan hun behoeften was voldaan.
Bijna iedereen vindt de relatie met de counselor en de informatie uitwisseling belangrijk
In 2019 vond 99 procent van de zwangeren de relatie tussen hen en de counselor belangrijk. Het uitwisselen van informatie vond 92 procent belangrijk. Dat is meer dan in 2011. Toen was dat respectievelijk 97 procent en 88 procent. Ook hulp bij besluitvorming is belangrijker geworden voor de zwangeren, namelijk 44 procent in 2019 en 34 procent in 2011.
De kwaliteit van het gesprek is verbeterd sinds 2011
De counselors voldoen na de invoering van de kwaliteitseisen meer aan de verwachtingen van de cliënten dan in 2011. Hoewel op het gebied van hulp bij besluitvorming de ervaringen nog achterblijven bij de behoeften van de zwangeren en hun partners. Zo vond 61 procent het item ‘de counselor bespreekt hoe mijn familie en ik zouden reageren op een kind met een afwijking’ belangrijk, maar dit kwam bij minder dan 3 op de 4 van hen in het gesprek aan de orde.
De vraag ‘wat zou jij doen?’ kan zwangeren helpen bij het besluit
Wat opvalt is dat 2 van de 3 zwangeren behoefte heeft aan een keuze-advies van de counselor. De onderzoekers merkten op dat er momenteel weinig begeleiding is bij het maken van de keuze wel of niet testen op afwijkingen. Terwijl het antwoord van de counselor op de vraag ‘wat zou jij doen?’ juist kan helpen in het gesprek om de voor- en nadelen af te wegen. Zodat de cliënt een eigen besluit kan nemen. Het counselinggesprek kan dus nog verder verbeterd worden door meer aandacht te besteden aan hulp bij besluitvorming voor zwangeren die daar behoefte aan hebben.
Onderzoeksrapport naar het RIVM
De onderzoekers hebben een Engelstalige artikel geschreven over de uitkomsten van dit onderzoek: Clients’ perspectives on the quality of counseling for prenatal anomaly screening. A comparison between 2011 and 2019. Daarnaast is het onderzoeksrapport aangeboden aan het RIVM-Centrum voor bevolkingsonderzoek. Mede op basis van de bevindingen in het rapport, zijn er afspraken gemaakt over het verbeteren van de kwaliteit van deze counselinggesprekken.
NIPT en de TRIDENT studies | Meer over NIPT
Counseling prenatale screening: wat vindt de cliënt? – Kennispoort Verloskunde
