Tijdens de zwangerschap vertelt je verloskundige je over de 22-wekenprik, ofwel de kinkhoestvaccinatie. De 22-wekenprik voor zwangeren beschermt zowel moeder als pasgeboren baby tegen kinkhoest.
Momenteel zien we een zorgwekkende trend waarbij kinkhoest steeds vaker voorkomt in Europa. Tot en met 20 november 2024 zijn er in Nederland 17.749 kinkhoestmeldingen, waarvan 821 baby’s. In 2022 waren er in totaal maar 129 kinkhoestmeldingen. Dit lage aantal meldingen hield ook verband met de COVID maatregelen.
Wat is kinkhoest?
Kinkhoest wordt veroorzaakt door de bacterie Bordetella en is een erg besmettelijke ziekte. Deze bacterie maakt een gifstof aan en hierdoor ontstaan hoestbuien. Kinkhoest begint met verkoudheid en daarna kun je erge hoestbuien krijgen. Dit kan maandenlang aanhouden en wordt daarom ook wel de ‘100 dagenhoest’ genoemd. Jongeren en volwassenen worden vaak niet erg ziek van kinkhoest.
Hoe is het verloop van kinkhoest bij baby’s?
Kinkhoest is een erg besmettelijke ziekte, die voor baby’s in de eerste maanden van hun leven heel ernstig is. Zij kunnen hier erg benauwd van worden en in ademnood komen. Door het hoesten raken ze uitgeput en hierdoor drinken ze niet meer. Het vele hoesten kan ook zorgen voor gebrek aan zuurstof en hierdoor kan er hersenschade ontstaan. Daarnaast kunnen baby’s longontsteking krijgen en zelfs overlijden. Soms hoesten baby’s met kinkhoest niet, maar stoppen ze af en toe met ademhalen waardoor ze blauw aanlopen. Jaarlijks worden er ongeveer 170 baby’s met kinkhoest opgenomen in het ziekenhuis.
Via hoesten en niezen kan iemand besmet raken. Kleine druppels met de bacterie komen in de lucht en zodra andere mensen de druppels inademen kunnen ze besmet raken. Kinkhoest is het meest besmettelijk in het begin van de ziekte wanneer iemand vaak nog niet eens weet dat hij kinkhoest heeft. Baby’s worden meestal besmet door de ouders, broertjes of zusjes in het gezin.
Kinkhoest in het Rijksvaccinatieprogramma
In Nederland bestaat al ruim 65 jaar het Rijksvaccinatieprogramma (RVP). Het RVP wordt georganiseerd door de Rijksoverheid en is gratis voor alle kinderen tot 18 jaar. Op dit moment worden er vaccinaties tegen 13 ernstige infectieziekten aangeboden en kinkhoest is er hier één van. Vaccineren is in Nederland een vrije keuze.
Zonder de 22-wekenprik, krijgen baby’s in Nederland de eerste vaccinatie tegen kinkhoest als ze twee maanden oud zijn. In de periode hiervoor zijn ze dus nog niet beschermd tegen kinkhoest, terwijl ze in die periode juist het meest kwetsbaar zijn. Wanneer je ervoor kiest om je tijdens de zwangerschap te laten vaccineren door middel van de 22-wekenprik, is je kindje vanaf de geboorte direct beschermd. Bovendien krijgt je kindje dan een vaccinatie minder én wordt er een maand later begonnen met het geven van prikken.
Voor de invoering van de vaccinatie tegen kinkhoest in 1957, stierven elk jaar ongeveer 200 kinderen aan kinkhoest. Dit aantal is na invoering van de kinkhoestvaccinatie sterk gedaald. Na invoering daalde dit aantal naar circa één per jaar.
Hoe werkt de 22-wekenprik?
De vaccinatie die gegeven wordt, is de combinatieprik DKT. Deze beschermt niet alleen tegen kinkhoest, maar ook tegen difterie en tetanus. Als je tijdens je zwangerschap laat vaccineren maakt je lichaam antistoffen aan. Via de placenta gaan die antistoffen naar je baby. Die antistoffen beschermen de baby in de eerste maanden na de geboorte. Het vaccin zelf komt niet bij je baby. Binnen een dag kunnen er wat bijwerkingen optreden, zoals spierpijn, hoofdpijn en pijn op de plek van de prik. Meestal zijn de bijwerkingen snel weer over.
Hoe verloopt de organisatie van de 22-wekenprik?
De verloskundige attendeert je op de 22-wekenprik en geeft je de folder met een standaardbrief met informatie mee. Je kunt vervolgens zelf een afspraak maken bij de jeugdgezondheidszorg (JGZ) en kiezen voor een locatie bij jou in de regio. Sommige regio’s bieden ook inloopspreekuren aan, waar je zonder afspraak terecht kunt. De vaccinatie kun je halen vanaf de 22e zwangerschapsweek tot aan het einde van de zwangerschap. Het advies is wel om de prik zo snel mogelijk na de 22e week te nemen, zodat het kindje ook goed beschermd is wanneer het te vroeg geboren wordt. Je kindje is beschermd als je de vaccinatie 2 weken voor de geboorte hebt gehad.
Tijdens de afspraak bij de JGZ geeft de arts of verpleegkundige je meer uitleg over de vaccinatie. Daarnaast krijg je meteen informatie over de vaccinaties die je baby later krijgt aangeboden in het Rijksvaccinatieprogramma.
Lees meer op:
https://rijksvaccinatieprogramma.nl/vaccinaties/kinkhoestprik
https://vraagdevroedvrouw.nl/artikelen/samenvatting-32/
https://www.rivm.nl/zwangerschap-en-infectieziekten/vaccinaties-tijdens-zwangerschap/afspraak-maken
https://rijksvaccinatieprogramma.nl/wat-is-het-rijksvaccinatieprogramma
https://www.rivm.nl/kinkhoest/actueel
En check de video’s op:
