Wat is de implementatiegraad van interventies voor kwetsbare zwangeren in het noorden van Nederland?

Wat is de naam van het onderzoek?

Het onderzoek heet: Samen kwetsbaar, samen sterk.

Wat onderzochten we?

Het project Samen Kwetsbaar, Samen Sterk onderzocht welke interventies voor kwetsbare zwangeren in Noord-Nederland ontwikkeld zijn, in welke mate zij geïmplementeerd zijn en hoe de implementatie verbeterd kan worden.

Wie zijn kwetsbare zwangeren?

Zwangeren die in moeilijke sociaaleconomische omstandigheden leven en hierdoor een verhoogd risico hebben op ongunstige zwangerschapsuitkomsten zoals vroeggeboorte en een laag geboortegewicht. We spreken liever van zwangeren in kwetsbare situaties omdat (met de juiste ondersteuning) deze vrouwen vaak heel veerkrachtig zijn.

Wat was het doel van het onderzoek?

Het doel van het project was in nauwe samenwerking met zwangeren/moeders in kwetsbare situaties en zorgverleners in de geboortezorg de implementatie van interventies te bevorderen en daarmee de gezondheid van deze vrouwen en hun (ongeboren) kinderen.

Waarom was dit onderzoek belangrijk?

Voor zwangeren in kwetsbare situaties zijn diverse interventies ontwikkeld met als doel de kwetsbaarheid te verminderen en zodoende de gezondheidsuitkomsten voor moeder en kind te verbeteren. Het is echter onduidelijk in welke mate deze interventies daadwerkelijk ook worden gebruikt en of ze aansluiten bij de behoeften en wensen van vrouwen

Hoe zag het onderzoek eruit?

We zijn in 2019 gestart met een inventarisatie van interventies in de negen VSV’s in Noord-Nederland en naar de implementatiegraad van deze interventies. Daarnaast hebben we 35 zorgverleners en 17 vrouwen uit de doelgroep geïnterviewd over de factoren die de zorg en interventies voor zwangeren in kwetsbare situaties beïnvloeden. Vervolgens is een leegroep van zwangeren/moeders in kwetsbare situaties en zorgverleners in de geboortezorg onderzocht hoe de interventies beter geïmplementeerd kunnen worden zodat ze ook aansluiten bij de behoeften en wensen van vrouwen. Op basis van de gesprekken in de leergroep is een training ontwikkeld voor zorgverleners die gericht is op het bevorderen van de verbinding tussen zorgverleners en zwangeren in kwetsbare situaties.

Door wie werd dit onderzoek gedaan?

Samenwerkende instituten: Afdeling Eerstelijnsgeneeskunde en Langdurige Zorg, Verloskundige Wetenschap, Universitair Medisch Centrum Groningen, Academie Verloskunde Amsterdam Groningen, Amsterdam Universitair Medisch Centrum, Consortium Zwangerschap en Geboorte Noord-Nederland, Zorgbelang Groningen

Projectgroep: Dr. Danielle Jansen – socioloog, Dr. Catja Warmelink – psycholoog, Drs. Relinde van der Stouwe – verloskundige, cultureel antropoloog, Maria Dalmaijer MSc – verloskundige, onderwijskundige, Dr. Esther Feijen-de Jong – verloskundige, gezondheidswetenschapper

Wat heeft het onderzoek uitgewezen?

Er zijn veel interventies voor zwangeren/moeders in kwetsbare situaties in Noord-Nederland beschikbaar maar de implementatie kan beter. De belangrijke factor bij de implementatie is de houding van de zorgverlener ten aanzien van deze vrouwen. Het aanbieden, accepteren en gebruiken van extra zorg of interventies staat en valt met de verbinding tussen zorgverlener en cliënt. Voor die verbinding is het ontwikkelen van een oprechte en gelijkwaardige relatie nodig waarbij de eigen regie van vrouwen wordt bevorderd. Uit de evaluatie van een pilot met de training die ontwikkeld is voor zorgverleners blijkt dat deze training competenties bevordert die in andere communicatietraining niet of minder aan bod komen.

Is er iets gedaan met de resultaten van het onderzoek?

We hebben een training voor zorgverleners ontwikkeld om een betere verbinding met vrouwen in een kwetsbare situatie tot stand te brengen. Tevens is er een triggerfilm ontwikkeld die gebruikt kan worden om samen met collega’s te reflecteren op situaties waarin het contact met de doelgroep lastig was/is. Ook wordt er nog materiaal ontwikkeld voor vrouwen om hen te helpen de verbinding aan te gaan met zorgverleners.

Waar kan ik de uiteindelijke resultaten vinden?

Al deze interventies zijn nu geëvalueerd en opgenomen in een  sway Eindrapportage Samen Sterk projecten. In deze interactieve, cloud-gebaseerde presentatie presenteren de onderzoekers van het UMCG (afdeling Eerstelijn en Langdurige Zorg, sectie Verloskundige Wetenschap) de belangrijkste onderzoeksresultaten. Bij deze twee projecten waren de zorgverleners in de geboortezorg in Noord-Nederland en (rokende) zwangeren en moeders in kwetsbare situaties nauw betrokken. De implementatie van interventies bij deze groepen is niet eenvoudig en vereist een relatiegerichte aanpak. De onderzoekers doen hiertoe aanbevelingen.

Daarnaast hebben we een training voor zorgverleners ontwikkeld om een betere verbinding met vrouwen in een kwetsbare situatie tot stand te brengen. Tevens is er een triggerfilm ‘Fijn dat je er bent’ ontwikkeld die gebruikt kan worden om samen met collega’s te reflecteren op situaties waarin het contact met de doelgroep lastig was/is.

Met wie kun je contact opnemen voor meer informatie?

Dr. Esther Feijen-de Jong, projectleider, e.i.feijen-de.jong@umcg.nl