Zorgverleners en organisatie van zorg

Vrouwen vinden het belangrijk dat zorgverleners vriendelijk, persoonlijk en empathisch zijn, goed luisteren naar de vrouw en hen serieus nemen, op zorgen ingaan, in de vrouw geloven, zelfvertrouwen geven aan de vrouw en duidelijk uitleggen. Vrouwen die positief spreken over hun verloskundige of gynaecoloog omschrijven hun verloskundige of gynaecoloog als lief, prettig, fijn, warm, aardig, open, vriendelijk, zorgzaam en rustig. Verschillende vrouwen benadrukken dat zij zich ontspannen en op hun gemak voelden. Andere vrouwen benoemen dat er naar hen werd geluisterd en dat hun wensen en zorgen serieus werden genomen. Ze hadden het gevoel dat er ruimte was voor hun ideeën en wensen, en dat ze in hun waarde werden gelaten.

Hoewel veel vrouwen positief zijn over de ontvangen zorg van de verloskundige of gynaecoloog, hebben meerdere vrouwen negatieve ervaringen met de zorg. Zij hebben bijvoorbeeld het gevoel gehad dat ze niet serieus werden genomen of dat er niet naar hen werd geluisterd wat leidde tot gevoelens van onbegrip. Andere vrouwen hadden graag meer menselijkheid gezien – zij voelden zich nu een nummertje en konden “hun ei niet kwijt”. Een van hen is overgestapt naar een andere verloskundige. Jill vertelt dat zij het gevoel had dat haar verloskundige haar “schuldgevoel aanpraatte” vanwege bepaalde keuzes die ze had gemaakt. Nathalie werd onzeker van alle vragen die gesteld werden tijdens de controles. Dana heeft ervaren dat haar verloskundigen zich niet goed genoeg inlazen en soms pijnlijke vragen stelden. Nora had meer begeleiding gewild na haar miskraam. Zelf probeert ze dit als verloskundige nu meer te doen. Indira is van mening dat haar verloskundige in de eerste lijn te veel op haar angst en doemscenario’s inging.

Naast medische handelingen, zoals het controleren van de ontsluiting, het breken van de vliezen, of het hechten, heeft de verloskundige of de gynaecoloog ook op een andere manier voor de vrouwen wat betekend tijdens de bevalling. Verschillende vrouwen geven aan dat de verloskundige of gynaecoloog hen door de bevalling heeft gesleept, geloodst of gecoacht. Aanmoedigen en motiveren was eveneens een belangrijke taak voor de verloskundige of gynaecoloog, naast het ondersteunen bij de weeën en het wijzen op juiste ademhalingstechnieken. Meerdere vrouwen geven aan dat ze het fijn vonden dat de verloskundige of gynaecoloog aangaf wat zij ging doen en dat ze er voor de barende vrouw waren. Enkele vrouwen benoemen dat hun verloskundige ervoor zorgde dat zij in een cocon kwamen en zich gingen focussen op de bevalling. Andere vrouwen geven aan dat zij het fijn vonden dat de verloskundige of gynaecoloog rustig was, hen vertrouwen gaf, geruststelde en bevestigde dat het goed ging.

Sommige vrouwen kiezen bewust voor een bepaalde verloskundigenpraktijk; anderen maakten geen bewuste keuze. Veel vrouwen zochten op internet naar een praktijk. Sommigen kregen een tip van de huisarts en anderen informeerden in hun omgeving. Vrouwen die al een keer waren bevallen kozen meestal voor dezelfde praktijk, omdat hun ervaring positief was en ze daar vertrouwen in hadden. Esther koos voor een andere praktijk, omdat zij niet herinnerd wilde worden aan het verdriet. Dit was ook een van de redenen voor Josine om voor een andere praktijk te kiezen, naast dat zij de begeleiding bij haar miskraam onvoldoende vond en de ruimte en sfeer haar bij de eerste praktijk niet aansprak. Meerdere vrouwen kozen voor een praktijk op basis van goede verhalen. Een praktijk die dichtbij zit, was voor veel vrouwen ook een reden om te kiezen voor een bepaalde praktijk. Saskia benoemt dat zij geen praktijk wilde die van alles op Facebook zet. Dorine wilde niet naar de praktijk waar een bekende van haar verloskundige is.

In verschillende praktijken is het mogelijk om deel te nemen aan centering pregnancy. Hierbij wordt in plaats van individuele controles de zorg in een aantal groepssessies aangeboden aan zwangeren met dezelfde zwangerschapsduur. Tijdens deze sessies worden de controles gecombineerd met voorlichting en gesprekken over wat de zwangeren bezighoudt tijdens de zwangerschap. Sommige vrouwen vertellen dat zij gevraagd zijn om hieraan deel te nemen, maar dit niet hebben gedaan, omdat ze vonden dat dit niet bij hen paste of omdat ze hun angsten en ervaringen van hun eerste bevalling niet in een groep wilden delen. Nora had bij een eerdere zwangerschap wel deelgenomen, maar wilde niet nog een keer deelnemen, omdat ze dan weer een groepje erbij heeft. Marije heeft niet deelgenomen, maar is van plan om bij een volgende zwangerschap wel deel te nemen omdat ze verwacht dat er meer tijd is om bepaalde onderwerpen te bespreken. De vrouwen die wel hebben deelgenomen aan centering pregnancy hebben wisselende ervaringen.

Voor het kiezen van een kraamzorgorganisatie hebben meerdere vrouwen op internet gezocht en gekeken welke organisatie goed stond aangeschreven. Andere vrouwen hebben een organisatie gekozen via de verloskundige of zorgverzekeraar. Sommige vrouwen benoemen dat ze bewust voor een bepaalde organisatie hebben gekozen vanwege de identiteit van de organisatie, bijvoorbeeld een christelijke of antroposofische organisatie. Meerdere vrouwen geven aan dat het niet uitmaakt welke organisatie je kiest, want de kwaliteit hangt uiteindelijk af van de individuele kraamverzorgende die bij jou komt. De kraamzorg gaf informatie over de verzorging van het kindje en ondersteunde bij de borstvoeding. Daarnaast verzorgde ze de moeder en deed ze controles bij de moeder. Veel vrouwen benoemen dat hun kraamverzorgende ook het huishouden deed, zoals het draaien van wassen, schoonmaken en strijken en zorgde zij voor de oudere kinderen. Vrouwen die ’s nachts thuiskomen na de bevalling hebben de mogelijkheid om opstartzorg te krijgen. Voor Judith was dit de “reddende engel”. Verschillende vrouwen geven aan dat de kraamzorg hun door de eerste week heeft geholpen, hen op weg heeft geholpen of een stukje verlichting heeft betekend. Verschillende vrouwen geven aan dat ze blij waren dat ze er niet alleen voor stonden. Anderen geven aan dat de kraamzorg hen heeft geleerd om om zichzelf te denken en rust te nemen.

Verschillende vrouwen hebben voorafgaand aan de zwangerschap, tijdens de zwangerschap of na de bevalling de huisarts bezocht. Voorafgaand aan de zwangerschap bezochten vrouwen de huisarts meestal omdat ze niet zwanger raakten. Zij kregen het advies om eerst af te vallen of ze werden doorverwezen naar de gynaecoloog. Meerdere vrouwen hebben de huisarts direct gebeld toen ze ontdekten dat ze zwanger waren. Een vrouw heeft met de huisarts gesproken over de mogelijkheid voor een abortus. Een ander kreeg van de huisarts een tip voor een verloskundige. Tijdens de zwangerschap bezochten vrouwen de huisarts bijvoorbeeld om te overleggen over medicatie voor de hooikoorts, mediatie tegen misselijkheid of voor rugklachten. Zwanielle vertelt dat haar huisarts na de bevalling langskwam om kennis te maken met haar kindje. Meerdere vrouwen met bekkenklachten hebben een fysiotherapeut, bekkentherapeut of osteopaat bezocht. De meesten kregen oefeningen voorgeschreven. Carian was verbaasd hoeveel het haar hielp. De fysiotherapeut van Hedwich heeft haar geholpen een balans te vinden tussen rust en activiteiten. Enkele vrouwen hebben gebruik gemaakt van ondersteuning door een doula. Marije wilde een vast persoon aan het bed tijdens de bevalling, omdat ze bang was voor paniek zoals ze die tijdens de eerste bevalling heeft meegemaakt.

De meeste vrouwen stonden onder controle van een praktijk waar meerdere verloskundigen werkten. Zij zagen gedurende de zwangerschap wisselende gezichten. Verschillende vrouwen geven aan dat zij het prettig vonden om alle verloskundigen een keer gezien te hebben voor de bevalling. Anderen hadden niet alle verloskundigen gezien en gaven aan dat het uiteindelijk niet uitmaakt wie je bevalling doet, want ze geven allemaal een vertrouwd gevoel. Weer anderen vonden steeds wisselende gezichten vervelend. Ze hadden het gevoel dat ze daardoor steeds hetzelfde moesten vertellen of wisselende adviezen kregen. Hierdoor wisten ze zelf niet meer wat nu wel of niet goed was. Ook is het lastiger om een band op te bouwen als je steeds iemand anders ziet.

Enkele vrouwen maken ook opmerkingen over de organisatie van de zorg. Een vrouw vond het bijvoorbeeld vervelend dat ze bij elke onzekerheid of zorg naar de gynaecoloog moest, terwijl een verloskundige in de buurt ook even naar het hartje had kunnen luisteren. Daarnaast vinden sommige vrouwen dat de scheiding tussen huisarts en verloskundige lastig is. Zij weten niet goed waar ze heen moeten als ze andere klachten hebben die niet gerelateerd zijn aan de zwangerschap. Judith geeft aan dat het ook geen losse vragen zijn, maar dat de zorg nu los georganiseerd is. Een vrouw stond onder begeleiding van een verloskundige die ook huisarts is. Zij heeft dit als fijn ervaren, omdat ze nu maar naar een persoon hoefde en hij gelijk ook medicatie kon voorschrijven indien nodig. Indira heeft na haar eerste zwangerschap aandacht voor de moeder gemist.