12 mei 2022. Tijdens de COVID-19 pandemie zijn meer vrouwen thuis bevallen dan het jaar ervoor. De gezondheidsuitkomsten voor moeder en kind bleven gelijk. Dit blijkt uit onderzoek van de afdeling Verloskundige Wetenschap van Amsterdam UMC, UMC Groningen en de Academie Verloskunde Amsterdam Groningen (AVAG). Hoofdonderzoeker prof. Corine Verhoeven: “Het was een unieke periode, die we nog niet eerder hadden meegemaakt. We wilden graag onderzoeken of corona tot verschillen in zorguitkomsten heeft geleid. Denk aan het verloop van de zwangerschap en bevalling, maar ook aan de gezondheid van moeder en kind.” Het onderzoek is vandaag gepubliceerd in Birth.
Tijdens de coronapandemie stonden zorgsystemen wereldwijd onder druk. Diverse maatregelen moesten patiënten en zorgmedewerkers beschermen tegen besmetting. Voor de geboortezorg in Nederland stelden de beroepsorganisaties Koninklijke Nederlandse Organisatie van Verloskundigen (KNOV) en Nederlandse Vereniging voor Obstetrie en Gynaecologie (NVOG) strenge richtlijnen op. Zo werd het aantal contactmomenten tot een minimum beperkt en mocht bij de bevalling maximaal één (extra) persoon aanwezig zijn. De zwangere werd verzocht alleen naar afspraken met de verloskundige te komen. Veel consulten vonden telefonisch of online plaats.
Onderzoeksopzet
Voor het onderzoek werd gebruik gemaakt van data uit het Verloskundige Casusregistratie Systeem (VeCaS) van de Academie Verloskunde Maastricht en de afdeling Verloskundige Wetenschap. In dit systeem worden gegevens van eerstelijns verloskundigenpraktijken verzameld voor wetenschappelijk onderzoek. 5913 vrouwen met een laag-risico zwangerschap, onder behandeling bij de eerstelijns verloskundige, werden geïncludeerd in het onderzoek. 2.963 (50,1%) van hen waren zwanger tijdens de pandemie en 2.950 (49,9%) in het jaar daarvoor. Data uit de jaren 2019 (vóór de pandemie) en 2020 (tijdens de pandemie) werden vergeleken voor de periode 1 maart tot 3 augustus.
Thuisbevallingen
In het onderzoek werden 5913 vrouwen opgenomen met een laag-risico-zwangerschap, die onder zorg waren bij de eerstelijns verloskundige. 2.963 (50,1%) van hen waren zwanger tijdens de pandemie (2020) en 2.950 (49,9%) in het jaar daarvoor. Tijdens de pandemie bevielen meer vrouwen, die bij de verloskundige aan de bevalling begonnen, thuis: 23,8% vergeleken met 20,1% in het jaar voor de pandemie (2019). Ook gaven meer vrouwen vooraf bij hun verloskundige aan dat ze graag thuis wilden bevallen.
Tijdens de pandemie bevielen meer vrouwen met pijnstilling, deze trend is al langer gaande. Het percentage episiotomieën, het zetten van een ‘knip’, nam juist iets af. Ook deze trend is de laatste jaren landelijk zichtbaar.
De gezondheidsuitkomsten voor moeder en kind, zoals vroeggeboorte, bloedverlies en geboortegewicht, bleven gelijk. Verhoeven: “Dat zegt iets over de kwaliteit van zorg tijdens de COVID-19 pandemie, maar het bevestigt ook wat we al wisten uit eerdere studies. Namelijk dat thuisbevallingen in Nederland op een veilige en gezonde manier gebeuren.”
Veerkrachtig systeem voor geboortezorg
De geboortezorg in Nederland is met het relatief hoge aantal thuisbevallingen uniek. “We hebben een goed functionerend systeem, met uitstekende samenwerking tussen eerstelijns verloskundigen en ziekenhuizen”, aldus Verhoeven. “Daardoor konden vrouwen tijdens een crisis zoals deze pandemie kiezen waar ze wilden bevallen. Achteraf blijkt dat de toch al overbelaste ziekenhuizen hierdoor zijn ontlast. Het systeem heeft laten zien dat het veerkrachtig en veilig is.”
Lees ook het artikel in het AD wat verscheen op 12 mei 2022 naar aanleiding van dit onderzoek: ‘Fors meer thuisbevallingen tijdens corona. Baby’s kwamen net zo gezond ter wereld als voor de crisis.’
